In de sport draait het veelal om winnen. Sterker, krachtiger en slanker is veelal het credo. Voeding speelt hierbij een belangrijke rol. Afhankelijk van het type sport, speelt voeding een meer of minder belangrijke rol om dit doel te bereiken. Bijna 40% van de Nederlanders heeft te kampen met overgewicht. Een zéér groot probleem. Wanneer we inzoomen op de groep 'recreatieve sporters', dan zien we ook dat een te groot deel van de sporters te kampen heeft met overgewicht. Vaak veroorzaakt door slechte eetgewoontes; beweging is immers binnen deze groep sporters wel meer dan gemiddeld aanwezig. De andere kant van de medaille van gewicht, wordt minder vaak belicht: eetstoornissen onder sporters, met ondergewicht als gevolg. Sportvoedingsdeskundige Henk-Jan Koershuis sprak met het blad Runners World over dit onderwerp.
Samen met andere deskundigen uit het vak liet hij zijn licht schijnen over dit onderwerp 'eetstoornissen', dat nog veelal in de taboe sfeer zit.
Koershuis:
"Goed dat een blad als Runners World hier aandacht aan besteed. Aan het onderwerp 'eetstoornissen en ondergewicht'. Toch wil ik nog een klein beetje kwijt over overgewicht. Omdat ook dit een zeer groot probleem is. Ik kom veel mensen tegen met overgewicht".
Koershuis vervolgt: "Nogmaals; voor de BV Nederland is dit een ontzéttend groot probleem. Een combinatie van teveel voeding inname en vooral verkéérde voeding leidt tot overgewicht. Uiteraard in combinatie met gebrekkig (tekort) bewegen. We zijn met zijn allen in de afgelopen decennia meer en meer gaan zitten. Hoewel het aantal deelnemers aan loopwedstrijden, mudruns en andere sport events explosief zijn gestegen zijn wij alleen maar dikker geworden met zijn allen. Dat zet te denken. We kunnen niet anders concluderen dat er structureel goed wat aan het misgaan is. Een ommekeer gaat zeker komen, maar ik verwacht dat dit zeker nog 10 jaar gaat duren. Het probleem van overgewicht wordt op grote schaal wel onderkent, maar is op alle lagen nog lang niet doorgetrokken. Overgewicht blijft nog vele jaren een groot probleem. Overgewicht leidt aantoonbaar tot verhoogde kans op hart- en vaatziekten, diabetes, kanker en andere nare ziektes en aandoeningen. Ik merk dat een grote groep mensen er ook vaak luchtig over doen. Dit is ook wel begrijpelijk; want als 40% van de Nederlanders overgewicht heeft dan wordt het al snel gezien als normaal. De vraag is alleen of 'normaal' ook gezond is. Typerend is vaak wel: heb je lang gerookt en kom je bij de arts die zegt dat je acuut moet stoppen met roken, omdat je anders binnen zeer afzienbare tijd het niet meer gaat redden of 'de zaak' extreem verergert, dan zie je dat de eerste reactie is als mensen de kamer van die arts uitlopen dat ze acuut stoppen met roken. Als het gaat om voeding is de pijn die een arts in een gesprek kan overbrengen veel minder sterk lijkt het wel: "Meneer, u bent 10kg te zwaar en hebt overgewicht; ik adviseer u dringend om te stoppen". Die opmerking komt veel minder hard binnen dan wanneer het voorbeeld van roken wordt aangehaald. De vraag is echter; of er een groot verschil zit in beide situaties als het gaat om de gezondheid van een mens. blijkbaar is er meer nodig om een grote groep mensen tot inzicht te laten komen".
Een deel van mijn bijdrage. In het totaal 5 pagina's tellende dossier wordt nog verder ingegaan op dit onderdeel. Op een later moment in het artikel ga ik er dieper op in.
ONDERGEWICHT IN DE SPORT | EETSTOORNISSEN
Tegelijkertijd is ondergewicht ook een probleem, als gevolg van een eetstoornis. Een eetstoornis is een ernstige aandoening waarbij er stérk afwijkend gegeten wordt ten opzichte van de norm. Anorexia en boulimie zijn de meest bekende eetstoornissen. Vaak wordt door de extreme drive die de sporter heeft in zijn/haar sport dit ontwikkeld. Ook kan de eetstoornis ontstaan doordat de atleet aan een bepaald 'norm-beeld' wil voldoen, een negatief eigen lichaamsbeeld, of lage zelfwaardering heeft.
Hoewel overgewicht veruit nog fórs meer voorkomt, komt ook ondergewicht voor in de sport. Zelf meer in de sport dan buiten de groep sporters. Eetstoornissen kunnen leiden tot ondergewicht. Vele mensen kennen de graat magere marathonlopers of de plaatjes die elk jaar weer opduiken tijdens de Tour de France. Na 3 weken koersen is er 'niet veel meer over' van de vooraf opgebouwde vetreserves. In de loopsport worden prestaties te vaak gekoppeld aan gewicht. Iedere gram minder wordt gezien als prestatiewinst, maar er zit een grens aan. Je kunt niet optimaal presteren als je je lichaam niet voedt met de juiste brandstof. Het is desalniettemin een bekend beeld in de loopcultuur: rijen graatmagere topatleten die het in weinig verhullende kleding tegen elkaar opnemen. Dit heeft uiteraard ook zijn weerslag op de recreatieve sport.
Hardlopers spreken er ook in de recreatieve sport dan ook opvallend vaak over. Ik merk dat zelf: hoewel ik zelf geen top atleet ben, maar fanatiek recreatief bezig, merk ik dat ook op mijn niveau (marathontijd 02:57) met regelmaat wordt gesproken over 'minder gewicht is meer snelheid/prestatie'. Runners waarmee ik zelf ook spreek zijn met vele zaken bezig; schoeisel, trainingsschema's, hartslag, maar ook .... voeding en gewichtsverlies. In enkele gevallen slaat dit door. Met een eetstoornis als gevolg.
Niet alleen onder de zogenaamde duursporten als wielrennen en hardlopen komt dit probleem voor. Andere risicogroepen zijn de esthetische sporten zoals turnen en dans. Een sport waarbij de jury een cruciale rol speelt in de uitslag.
Een andere risicogroep zijn de judoka's en roeiers, de zogenaamde sporters in 'gewichtsklassen'. Vooraf op de weegschaal en een gram teveel betekent uitsluiting. Er is dan ook geen ontkomen gaan. Gewicht is cruciaal om deel te nemen in de gewenste gewichtsklasse. Dit zorgt voor een vergroot risico van het ontwikkelen van eetstoornissen. Een laatste risicogroep zijn de sporters in de categorie die lichaamsgericht bezig zijn. Denk hierbij aan (miss/mr) fitness of body building. Met name body building is een extreem zware sport als het gaat om voeding. Ook een sport als (beach)volleybal mag niet onderschat worden. Naast presteren is 'er mooi uitzien' ook een belangrijk aspect onder de sporters. Dik(ker) zijn dan het gemiddelde is 'not done' in dat circuit. Ook hierdoor wordt het risico op een eetstoornis vergroot.
Bijdrage aan Runners World, editie november 2017
ALARMBELLEN
Een hoog energieverbruik door inspanning in combinatie met verstoord eetgedrag en verlaging van de vetvoorraad kan een aantal belangrijke processen in je lichaam verstoren. Krijg je minder energie binnen dan je verbruikt, dan is je lichaam genoodzaakt die energie ergens anders vandaan te halen -uit vetreserves of door afbraak van spiermassa. Dit laatste zorgt voor de afname van kracht en leidt zo uiteindelijk ook tot prestatieverlies. De ernst zit hem niet per se in het ondergewicht, maar in de gevolgen en dat wordt nog weleens onderschat. Zo zorgt ondergewicht voor ernstige, onomkeerbare botontkalking en kan het bij vrouwen leiden tot het wegblijven van de menstruatie. Dit komt doordat tijdens en na een training de concentratie stresshormonen stijgt en die onderdrukken de productie van oestrogeen, dat weer verantwoordelijk is voor de aanmaak van botcellen en een normale ovulatie en menstruatie. Stressfacturen zijn dan ook veelvoorkomende blessures onder sporters met een eetstoornis.
HULP?
Herken je jezelf in bovenstaande? Neem dan contact met ons op of met je huisarts. Als specialisten kunnen wij je geheel vertrouwd verder op weg helpen. De deur staat altijd open voor een geheel vrijblijvend gesprek. Meer achtergrond informatie is te lezen in het artikel 'Een fijne lijn', gepubliceerd in Runners World, editie november 2017.
